Quản lý tài chính cá nhân - Tiết kiệm

Vấn đề

Xin chào các độc giả của 2coffee.dev, dạo gần đây các bạn thế nào rồi? Có khoẻ không? Thời tiết Hà Nội thất thường quá khiến tôi vừa trải qua một trận ốm không hề nhẹ, nhưng rất may mắn nó không kéo dài và tôi đã bình phục hoàn toàn 100% năng lực viết.

Dạo gần đây tự nhiên trên trang cá nhân xuất hiện nhiều bài viết liên quan đến câu hỏi làm thế nào để quản lý tài chính cá nhân, hỏi về ứng dụng quản lý tài chính, hoặc có cả những bài viết chia sẻ ứng dụng quản lý thu chi do chính họ làm ra. Khi vào đọc bình luận, bắt gặp rất nhiều ý kiến với quan điểm như không dùng vì lười ghi chép, ứng dụng trở nên vô dụng nếu không ghi chép, hoặc đơn giản là... không liên kết được với ngân hàng nên thôi không dùng...

Đứng trước những bình luận này, phần nào đồng cảm với những quan điểm đó. Người ta chỉ quan tâm đến quản lý tài chính khi họ thực sự muốn. Ví dụ như bỗng một ngày họ muốn biết tại sao làm bao nhiêu cũng không đủ tiêu, hoặc muốn tiết kiệm tiền để lấy vốn làm ăn, hoặc mang đi đầu tư... Hoặc cũng có thể do họ chưa thấy được lợi ích từ việc quản lý chi tiêu mang lại như tôi cách đây nhiều năm về trước.

Nhân cơ hội này xin kể lại câu chuyện quản lý tài chính của tôi, chủ yếu là để tiết kiệm vì trước đó chẳng có nổi một khoản tiền dự phòng nào, tiền cứ thế mà ra đi y như câu nói làm bao nhiêu tiêu cũng hết. Trong bài viết này có nhắc đến cách tiết kiệm đơn giản mà lại vô cùng hiệu quả, đồng thời chỉ ra tầm quan trọng của việc ghi chép chi tiêu trong quản lý tài chính cá nhân.

Câu chuyện của bản thân

Ra trường cũng là lúc phải tự đứng trên đôi chân của mình, không còn những khoản trợ cấp của bố mẹ nữa. Với tôi khi đó mọi thứ thật khó khăn cho đến khi cầm số tiền lương tháng đầu tiên trên tay. Oa! Có tiền rồi, giờ đây mình có thể mua những thứ trước nay mình mơ ước. Một chiếc điện thoại mới, máy tính mới? Hay một đôi giày, một bộ quần áo mới đây?

Tôi trích ra một khoản định kỳ hàng tháng gửi về cho mẹ, nhờ mẹ giữ và chỉ sau 2 năm, tôi mua được chiếc xe máy từ số tiền tiết kiệm. Cảm giác được sờ vào chiếc xe mình bỏ tiền ra mua phải nói là rất gì và này nọ. Không uổng phí 2 năm tích cóp một chút nào mặc cho số tiền lương ít ỏi khi đó.

Lương dần dần cũng được tăng lên theo thời gian, không còn những khoản gửi về nhờ mẹ giữ nữa, thay vào đó là những ngày tháng cùng chiếc điện thoại, máy tính trả góp bằng thẻ tín dụng. Những đôi giày, bộ quần áo mới được mua chỉ bằng một vài thao tác bấm trong ứng dụng. Các buổi gặp mặt ăn chơi nhiều đến mức không thể nhớ hết. Rồi đột nhiên một ngày nhìn lại sau từng ấy thời gian, mình đã để dành được bao nhiêu tiền? Không! Chẳng đáng là bao, ngoài một chiếc thẻ tín dụng hạn mức tăng gấp đôi, còn lại tất cả chỉ như nước sông đổ biển.

Nhưng nếu nói làm ra bao nhiêu chi cho riêng mình hết thì hơi quá đáng. Hàng tháng tôi vẫn trích ra một khoản tiền nho nhỏ để gửi về nhà cho bố mẹ trang trải. Có thể bạn không biết, tôi là con cả trong gia đình có 4 anh em. Tính đến thời điểm hiện tại, 3 em của tôi vẫn đang học Đại học.

Ai cũng đều có nỗi lo toan, tính toán riêng. Nhưng tất cả đều có khả năng kiếm tiền và tiết kiệm tiền, nhiều người còn nắm bắt được sự nhanh nhạy của thị trường mà tham gia đầu tư. Ai đó nói với bạn hãy tận hưởng cuộc sống đi, tiết kiệm để sau. Nếu suy nghĩ nghiêm túc thì sau là lúc nào? Đã bao giờ bạn tự hỏi mình có bao nhiêu tiền dự phòng cho trường hợp bất ngờ chưa? Nếu chưa, có lẽ đây là lúc nên tiết kiệm để bắt đầu làm những việc to lớn hơn.

Tiết kiệm

Thói quen tiết kiệm đã có từ thời sinh viên. Tôi không nhớ rõ cách tiết kiệm này đọc ở đâu hay học của ai nhưng cách thực hiện rất đơn giản là mỗi ngày hãy trích ra 5-10 nghìn bỏ vào ống. Cố gắng duy trì hàng ngày và luôn luôn suy nghĩ rằng bỏ vào là mất, đừng mong lấy ra trong thời gian ngắn. Ban đầu thì rất hiệu quả, nhưng sinh viên mà, bữa đói bữa no nên nhiều khi chẳng giữ được bình tĩnh mà lại moi ra mất. Lần thành công nhất là tiết kiệm được vài ba triệu, cầm mấy cọc tiền lẻ trên tay mà hoan hỉ mang ra tạp hoá để đổi lấy những tờ tiền polymer bóng loáng.

Cách đây một hoặc hai năm gì đó. Momo giới thiệu tính năng ví thần tài, một loại ví tiết kiệm mà sinh lời hàng ngày, thấy thú vị quá mới vào xem thì hoá ra nó có cách tiết kiệm khá giống với thời sinh viên của mình. Tức là có thể chuyển tiền vào bất kỳ lúc nào, thậm chí là có cơ chế nạp tiền vào hàng ngày luôn. Chà! Đã đến lúc thử lại cái cách năm xưa còn hiệu quả?

Thế là tôi bắt đầu dùng ví thần tài, cài đặt chế độ mỗi ngày nạp vào 50 nghìn, số tiền không quá lớn nhưng an toàn để bắt đầu, mỗi ngày coi như "mất" 50 nghìn. Sau đó, một ý tưởng táo bạo hơn nảy ra, đó là hàng tuần hoặc mỗi hai tuần, nâng mức tiền định kỳ này lên nếu có thể. Dần dần số tiền tăng lên 60, 70, 100, 150... nghìn mỗi ngày.

Đọc đến đây chắc hẳn có người sẽ nghĩ "làm màu", sao không trích hẳn ra một từ cục lúc nhận lương luôn đi. Để trả lời cho câu hỏi này thì là tùy thuộc vào phong cách của mỗi người, bạn có thể trích một khoản tiền ngay từ đầu nếu thích. Còn tôi chọn cách trích ra hàng ngày để phòng hờ trường hợp cấp bách. Ví dụ không phải tháng nào cũng chi đều như nhau. Nếu nhận thấy tiền của mình sắp hết thì giảm mức nạp hàng ngày xuống hoặc ngừng luôn khoản nạp. Mục đích cuối cùng vẫn là đảm bảo không bao giờ đụng đến số tiền trong ví tiết kiệm. Vì quan niệm của tôi rất rõ ràng, có lần 1 thì sẽ có lần 2. Nếu cứ đụng tí là rút ống thì dần dần 2 chữ tiết kiệm không còn mang nhiều ý nghĩa cho lắm.

Khi số tiền tự động nạp tăng dần lên, cũng là lúc tôi phải tìm cách giảm chi tiêu của mình xuống. Vậy làm thế nào để giảm? Đúng vậy, muốn giảm thì trước hết phải xem tiền của mình đang đi đâu.

Ghi chép lại khoản chi

Tôi có thói quen ghi lại các khoản chi hơn là thu. Thực tế tôi không ghi lại khoản thu vì tiền lương là cố định và chẳng có ai tự nhiên mà cho mình tiền cả. Nếu đến kỳ nhận lương mới mà tiền vẫn còn trong tài khoản thì nhiều khả năng số tiền đó được chuyển tiếp vào khoản tiết kiệm.

Có rất nhiều cách để ghi lại khoản chi, từ viết ra giấy hay nhập lên Excel, miễn sao thấy thuận tiện nhất. Còn tôi lựa chọn sử dụng ứng dụng MoneyLover để ghi chép. Không phải quảng cáo đâu, tôi biết rằng có rất nhiều ứng dụng giúp quản lý chi tiêu nhưng cái tên này luôn xuất hiện trong đầu đầu tiên vì biết đến nó từ thời còn là học sinh - sinh viên, trên thời sự nói về một nhóm người Việt sáng chế ra ứng dụng này. Cái bóng này quá lớn mỗi khi nhắc về ứng dụng quản lý chi tiêu.

Ban đầu đúng là việc ghi chép khó khăn thật, nhiều lúc quên béng không nhập nữa thế là hỏng. Hoặc có những ngày nhập rất chi tiết, giữ được mấy hôm thì bỗng có 1 hôm không nhập là y như rằng các ngày hôm sau đó cũng không nhập nữa. Thế mới nói phải kiên nhẫn lắm mới làm được.

Một tính năng rất hay trong các ứng dụng thu chi đó là thiết lập ngân sách. Ví dụ trong 1 tháng chỉ nên chi 3 triệu cho ăn uống, 1 triệu cho đồ cá nhân... Nghe thì hay đấy nhưng việc lựa chọn ngân sách thế nào cho hợp lý không hề dễ. Tôi cũng lúng túng trong việc thiết lập ngân sách thời gian đầu, vì thế lời khuyên cho bạn là hãy ước lượng dựa trên cơ sở cho một khoản tiền bất kỳ cho ngân sách, để sau khi có dữ liệu từ tháng thứ nhất, bạn sẽ dễ dàng điều chỉnh được tháng thứ hai và các tháng sau đó.

Ngân sách hay ở chỗ nó như là một thử thách dành cho bạn. Bất kỳ cái gì chán hãy biến nó thành thử thách. Vì khi thành thử thách, bạn sẽ luôn muốn vượt qua. Phải tìm cách làm thế nào đó để mọi khoản tiền chi ra luôn nằm trong hoặc dưới ngân sách. Càng thu hẹp ngân sách, bạn đang tiến tới thử thách cao hơn.

Từ lúc áp dụng cách này, tôi có thể thấy rõ những khoản chi của mình đang đi đâu. Ngân sách đã đặt ra nên nếu lỡ có thấy món đồ đẹp đẽ nào đó trên mạng thì thứ đầu tiên là nhìn vào giá, tiếp theo sau đó là nhìn vào ngân sách hiện có của mình. Cũng nhờ ghi chép mà hoá ra nhiều món đồ không cảm thấy cần thiết đến vậy.

Thói quen hình thành qua nhiều ngày chứ không phải một ngày

Đúng như nhiều người đã nói, mọi ứng dụng quản lý thu chi đều trở nên vô dụng nếu không nhập dữ liệu. Câu này không sai nhưng nó mâu thuẫn hoặc chỉ đang cố gắng biện minh cho việc không muốn ghi chép. Vì phải ghi chép thì mới có dữ liệu để điều chỉnh thu chi cho hợp lý.

Có ý kiến còn cho rằng ứng dụng mà không có chức năng liên kết với ngân hàng thì coi như "phế". Liên kết ở đây hàm ý lấy được tất cả lịch sử giao dịch từ ngân hàng về để tiện theo dõi. Cá nhân tôi đã sử dụng tính năng liên kết ngân hàng (trong ứng dụng MoneyLover), giao dịch được đồng bộ về đầy đủ nhưng chỉ để xem thôi chứ không có nhiều giá trị với cách quản lý hiện tại, vì có nhiều giao dịch chuyển tiền hoặc khoản thu chi khác không liên quan đến việc quản lý tài chính của mình, thậm chí còn gây rối.

Nhập tay như là con dao hai lưỡi. Nhập như để cam kết khoản chi, cam kết ngân sách để từ đó điều chỉnh hành vi chứ không phải chỉ đơn giản là nhìn thấy các con số đang bày ra trước mắt. Tôi hay nói với nhiều người hoặc tự nhủ với bản thân rằng có lần 1 sẽ có lần 2, lần 3... Hành động lặp đi lặp lại sẽ thành thói quen đến lúc bất giác đi ra từ cửa siêu thị, bạn đã mở điện thoại lên và bắt đầu nhập vào những con số từ lúc nào.

Thành quả

Mục cuối cùng không phải để khoe số tiền tiết kiệm được. Tôi không thể chụp ảnh số tiền hiện có của mình đồng nghĩa với những gì đã nói ở trên đều là sáo rỗng hoặc thậm chí là hư cấu. Nhưng nếu bạn đã đọc đến đây thì coi như tôi đã thuyết phục được 50%, còn 50% còn lại là phụ thuộc vào bạn.

Chỉ bằng 2 cách đơn giản là trích ra một số tiền hàng ngày, cộng với ghi chép thu chi kết hợp với ngân sách, một chút thử thách, tôi đã để dành ra được một khoản tiền dự phòng cho mình. Còn bạn thì sao? Có tiết kiệm không? Phương pháp là gì? Hãy chia sẻ nó xuống phần bình luận để mọi người cùng biết nhé. Xin cảm ơn.