Dev và việc học lịch sử?

Vấn đề

Trước khi vào đọc bài viết, tôi xin mạn phép với bạn đọc rằng bài viết dưới đây mang nhiều quan điểm cá nhân của tôi về bộ môn Lịch sử, vì thế bạn đọc tham khảo cho vui là chủ yếu, nếu nội dung không hoàn giống với quan điểm của bạn đọc thì xin hãy để lại bình luận phía dưới để chúng ta cùng thảo luận nhé!

Dạo gần đây có thể bạn đã nghe nhiều thông tin liên quan đến đề xuất bỏ môn Lịch sử ra khỏi chương trình học THPT, có nhiều lý do được đưa ra để củng cố cho đề xuất này như là lịch sử chỉ là môn học phụ, bỏ đi để giảm tải cho học sinh vốn đang học nhiều môn khác, không có nhiều ứng dụng và quan trọng là không nhiều ngành nghề, công việc kiếm ra tiền từ việc học lịch sử... Nhưng kết quả cuối cùng thì chẳng những không bỏ mà còn phải dành sự quan tâm nhiều hơn, thậm chí còn có đề xuất đưa lịch sử vào danh sách bắt buộc thi tốt nghiệp đủ để cho chúng ta thấy lịch sử quan trọng như thế nào.

Thú thật khi còn đi học, lịch sử không phải là môn học yêu thích của tôi. Tuy rằng mỗi bài học mở ra những trang sử vẻ vang của dân tộc, của ông cha ta trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước. Nhưng sau đó là buổi kiểm tra bài cũ với hàng dài mốc thời gian cần được ghi nhớ thì hẳn là cơn ác mộng của nhiều học sinh. Học thì có thể thuộc, nhưng thuộc trong bao lâu thì không biết. Nói cách khác, học lịch sử chỉ là học vẹt, để học thuộc mà không xác định được ý nghĩ của việc học là gì, cũng như làm sao để khơi dậy cho mình một niềm vui phấn khích mỗi khi giở từng trang sách.

Mãi cho đến khi ra trường, đi làm, tự thân mình phải chủ động tìm hiểu nhiều kiến thức ngoài xã hội hơn như học cách đối nhân xử thế, giao tiếp xã hội... Bên cạnh đó, có nhiều sự việc, hiện tượng trong cuộc sống làm tôi tò mò, mà khi chủ động tìm hiểu thì đa phần câu trả lời là nguyên nhân bắt nguồn từ quá khứ.

Tôi phát hiện ra rằng chúng ít nhiều đều có liên quan đến lịch sử, lịch sử Việt Nam và mở rộng ra là lịch sử Thế giới... cho nên tôi quyết định dành thời gian để tìm hiểu cũng như đọc thêm nhiều cuốn sách có liên quan đến chủ đề này. Quả nhiên càng đọc thì càng cảm thấy "bánh cuốn".

Tôi rút ra một điều, khi tìm thấy động lực để đọc thì con người chúng ta sẽ dễ dàng tiếp thu hơn. Động lực đó có khi chỉ là sự yêu thích việc đọc, thích tìm hiểu quá khứ, tò mò hay bất kể lý do gì đó đi chăng nữa.

Khi tôi bày tỏ rằng mình tìm hiểu lịch sử, nhiều người có phần kinh ngạc và tỏ ý rằng không thực tế. Với họ có thể cho rằng tôi đang lãng phí thời gian, thay vào đó hãy trau dồi những thứ khác như công việc & gia đình... Quả thật mà nói, cuộc sống của mỗi người không bao giờ giống nhau. Có thể những lời khuyên họ đưa ra xuất phát từ điều mà họ đang hướng đến chứ không phải là dành cho mình.

Tôi tin rằng bất kỳ ai đang lao động dựa trên sử sách như dạy học, nghiên cứu... họ đều có một động lực lẫn triết lý sống cho riêng mình. Ví dụ như đối với một học sinh chuyên Sử, hẳn động lực của bạn ấy là một thành tích cao trong học tập. Còn đối với tôi, tuy làm trong nghành IT nhưng lịch sử đối với tôi như một món ăn tinh thần vậy!

Thỏa mãn tính tò mò

Có thể nói quyết định đọc thêm lịch sử đa phần là từ bản tính tò mò mà ra, vì tôi có thói quen hay tìm hiểu nguyên nhân của vấn đề. Ngày qua ngày, tiếp xúc với nhiều nội dung nhắc đến sự kiện lịch sử thông qua báo chí, mạng xã hội, tin tức thời sự... dần dần tạo cho mình sự chú ý đặc biệt. Dụ như một sự kiện nào đó mà được nhắc đi nhắc lại nhiều lần chắc hẳn phải có lý do nào đấy, và mình nên tự tìm hiểu xem đằng sau đó là gì.

Thông thường, thông tin thường mang tính thời sự là chủ yếu. Có nghĩa là đảm bảo tính nhanh chóng và kịp thời, chứ đằng sau nguyên nhân là gì thì ít khi được nhắc đến, bởi có thể nó quá dài, phức tạp, móc nối nhau cho nên không thể đưa hết lên trong cùng một bản tin được. Qua đó, buộc mình phải chủ động đi tìm hiểu. Quá trình đó lặp đi lặp lại giúp cho bản thân biết được thêm nhiều điều hơn.

Đồng cảm và thấu hiểu

Con người không ai giống ai một cách hoàn hảo, có người này người kia, sở thích, tính cách... đều mang tính đặc trưng cho mỗi cá nhân. Với tôi, mặc dù không dám nói là người có khả năng đồng cảm, nhưng mỗi khi tiếp xúc với câu chuyện thiên nhiều về cảm xúc, thường hay đặt mình vào vị trí của đối phương để tìm kiếm sự đồng cảm với họ.

Tìm hiểu lịch sử, nhất là lịch sử Việt Nam để thấy ông cha ta từ ngày xưa đã phải chiến đấu và hy sinh như thế nào cho Đất nước được như ngày hôm nay. Qua đó, nhắc nhở rằng không bao giờ được quên ơn thế hệ đi trước. Bây giờ mỗi khi nghĩ đến, tôi còn cảm thấy trong mình một niềm tự hào về dân tộc không bao giờ chịu khuất phục trước kẻ thù mạnh cỡ nào đi chăng nữa.

Nhớ lại trước đây, tôi đã chứng kiến cảnh ông bà mình không muốn đổ cơm thừa canh cặn, hay bỏ đi những củ khoai củ sắn đã mon men bị mốc, mà chỉ cắt bỏ đi rồi dùng tiếp. Có thể lúc đó, tôi đã có một suy nghĩ không đúng đắn. Hình ảnh đó cứ ám ảnh trong đầu mãi, bởi khi đó còn nhỏ, không hiểu tại sao mọi người lại làm như vậy dù gia cảnh lúc đó đâu có phần thiếu thốn? Chỉ sau này đọc lại trang sử, biết rằng quãng thời gian khốc liệt của chiến tranh thì mới tự trách bản thân đã quá ấu trĩ.

Học lịch sử không bao giờ là thừa, trang bị kiến thức lịch sử để không phạm phải những sai lầm ngớ ngẩn. Nhớ lại sự kiện 30/4 vừa rồi, trên tiktok có một bài đăng lá cờ ông sao màu vàng với nền hai màu sắc đỏ xanh nhưng lại kèm theo dòng mô tả ngụ ý cờ của ngụy quyền xưa đủ để thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Khi mà kiến thức lịch sử không có, chúng ta có thể có những phát ngôn không đúng đắn, dễ bị lợi dụng làm điều xấu. Ngược lại, trang bị kiến thức đầy đủ giúp cho chúng ta tự tin tranh luận trước những nội dung không chuẩn mực trên mạng và cả ngoài đời thực.

Mở đường cho những khám phá mới

Bằng cách học này, tôi càng thích đọc nhiều hơn. Không chỉ mỗi lịch sử mà còn nhiều chủ đề khác nữa.

Lịch sử có thể liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nữa, ví dụ như là triết học, tâm lý học... Nhắc đến triết học nghe có vẻ uyên tâm nhưng thực ra nếu chịu khó đọc bạn có thể hiểu được phần nào, nhiều cuốn sách về triết khá là dễ đọc, giúp chúng ta hình dung ra muôn vạn trạng của cuộc sống con người từ trước đến nay.

Con người thường bị gò bó trong lượng kiến thức mà họ biết. Hay nói dễ hiểu là kinh nghiệm sống. Đọc sách cũng là một cách để mở mang kinh nghiệm sống của chính mình thông qua người khác.

Có một câu nói trong sách mà tôi rất tâm đắc, đó là "Đọc sách là dùng tiền mua kiến thức của người khác, và biến nó thành của mình một cách nhanh nhất". Quả thật, rất nhiều cuốn sách cho tôi biết về trí tuệ của người viết là uyên thâm đến mức nào. Để qua đó nếu cảm thấy phù hợp, có thể biến nó thành kiến thức của mình.

Tổng kết

Việc học lịch sử sẽ trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết nếu như tìm ra được động lực cho mình. Đối với tôi, sự tò mò đã kích thích điều đó. Thông qua quá trình học, tôi rút ra được nhiều bài học cho mình cũng như tìm được cho mình một món ăn tinh thần bên cạnh nhiều niềm vui khác. Thông qua bài viết này, tôi chỉ muốn nhắn nhủ với bạn đọc rằng kiến thức lịch sử là vô cùng hữu ích mà không khô khan như những gì người ta hay nói. Hơn nữa bất kỳ ai cũng có thể học lịch sử mà không lo sợ bị "thừa". Học để trang bị cho mình kiến thức trước thông tin xấu độc trong thời đại mạng xã hội bùng nổ như bây giờ.

Tham khảo:

• https://baochinhphu.vn/khong-co-chuyen-khai-tu-mon-lich-su-102220609202004808.htm
• https://baochinhphu.vn/lich-su-la-mon-bat-buoc-khi-thi-tot-nghiep-thpt-moi-chi-la-phuong-an-du-kien-102230220151034582.htm